vrijdag 28 februari 2014

Hugo Brandt Corstius (1935 - 2014) overleden

Brandt Corstius in 2013 op het LOGOS Literatuurfestival
Toen ik zojuist las dat Hugo Brandt Corstius op 78-jarige leeftijd was overleden, wist ik wel dat dat waar was. Vooral omdat ik op verschillende plaatsen kort na elkaar foto's van hem tegenkwam. En toch was mijn eerste gedachte: het zal toch geen grap zijn? Ik corrigeerde mezelf meteen en nam het mezelf kwalijk dat ik nu juist dat moest denken, maar het gebeurde wel.

Misschien is het ook niet helemaal vreemd: Brandt Corstius is altijd ongrijpbaar geweest, doordat hij zich tooide met veel namen. Raoul Chapkis was een van die namen. Maar Raoul Chapkis stierf en zijn nagelaten werken verschenen in 1970: Grijsboek of de nagelaten bekentenissen van Raoul Chapkis. Dat boekje kocht ik als Salamanderpocket, waarschijnlijk in 1984. Ik heb ook Ik sta op mijn hoofd van Raoul Chapkis gekocht. Dat was in 1966 verschenen en het werd eerder dan Grijsboek herdrukt als Salamander, want het had nog niet het witte papier, herinner ik me. Toch heb ik het later gekocht, vermoed ik.

Ik kan het niet nakijken. Toen ik de trap op gesneld was om mijn boekenkasten te inspecteren, trof ik geen enkel werk van Brandt Corstius meer aan. De beide Salamanders moeten ergens in een doos zitten, wat wil zeggen dat ze alleen nog theoretisch vindbaar zijn.

In 1981 kocht ik het hardroze boek Opperlandse taal- en letterkunde, waaraan ik bijzonder veel plezier beleefde. Later volgde er een herdruk, die aangevuld was met Brandt Corstius (als Battus) nog meer bedacht en gevonden had: Opperlans! (2002).

Mijn boekenkasten ondergaan al maanden een chronische reorganisatie. Het verbaast me wel dat zelfs Opperlandse taal- en letterkunde niet in de kasten te vinden is. Het boek heeft een kleur en een formaat waar je moeilijk langs kunt kijken. Heb ik het toch in een doos gestopt? Of is dit weer een boek dat ik uitgeleend heb maar niet teruggekregen?

Na de jaren tachtig heb ik geen boek van Brandt Corstius gelezen of gekocht. Af en toe herlas ik een verhaaltje. Ik herinner me een stukje (het zal van Chapkis zijn) waarin gepleit werd om België binnen te vallen: dat was dichtbij, het was een rijk land, de Belgen verwachtten het niet en nog een hele rij argumenten. Ik heb het later nog wel eens in een les gebruikt.

Ik heb verder van tijd tot tijd een artikel van Brandt Corstius in een krant of een tijdschrift gelezen, maar dat was het dan. Zijn naam kwam ik nog wel tegen, bijvoorbeeld toen ik W.F. Hermans las, die het af en toe tegen Veelnaam opnam. Ook heb ik hem wel eens op de radio gehoord, al weet ik niet meer waarover. Hij boeide me toen wel, maar het is me meer bijgebleven dat hij soms een beetje stotterde.

Zou dat ervoor gezorgd hebben dat hij op papier juist zo vloeiend en fel schreef? Op de radio had hij dat felle niet, maar eerder iets ontwapenends. Misschien was het wel een verlegen man. Mensen die hem gekend hebben, zullen het weten.

En natuurlijk heb ik de stukken gelezen die verschenen toen Brandt Corstius de P.C. Hooftprijs niet kreeg van Elco Brinkman. Die prijs had hij toen gewoon moeten krijgen, maar ik kan me wel voorstellen dat niet iedereen hem uit wilde reiken. Brandt Corstius ging het conflict niet uit de weg, zou je kunnen zeggen. Misschien was hij wel gewoon een ruziezoeker. Daarin opereerde hij niet altijd even zuiver. In een voetbalwedstrijd zou hij waarschijnlijk snel een rode kaart hebben gekregen, want hij speelde geregeld op de man.

Intussen zijn de opvattingen van de criminoloog Buikhuisen algemeen geaccepteerd, maar Brandt Corstius heeft hem indertijd het werken onmogelijk gemaakt. Hij maakte hem uit voor alles wat lelijk was en Buikhuisen kreeg te maken met bedreigingen. Uiteindelijk steunde ook de Universiteit hem niet meer en Buikhuisen kon vertrekken. Dat zou niet hebben moeten gebeuren.

Brandt Corstius heeft enkele teksten geschreven en enkele boeken gepubliceerd die nog wel even zullen blijven. Veel is intussen al vergeten. Ik denk niet dat iemand de boekjes van Raoul Chapkis nog leest, al zijn ze heel aardig.

Als polemist was hij scherp, maar net zo goed bot. Hij zal die controverses wel nodig gehad hebben, al moet een ander maar zeggen waarvoor. Of dat polemische werk uiteindelijk niet aangevreten zal worden door de tand van de tijd, zullen we moeten afwachten. Eerlijk gezegd denk ik niet dat over tien jaar veel mensen het nog zullen lezen.

Maar er zullen altijd mensen zijn die genieten van het Opperlands van Battus. Die aan anderen vertellen dat potstalmelkkoortspilslipstrookklemlatstop ook achterstevoren is te lezen evenals 'Baas, neem een racecar, neem een Saab' en dat in gymwijfvrindjeskopbalzucht niet tweemaal dezelfde letter voorkomt (als je de ij als een aparte letter ziet). Van alle afsplitsingen van Brandt Corstius zal Battus het langst meegaan, vermoed ik. Hij leve lang!



bron foto: eerlijkefoto.nl.

Leestips:
Leo Vroman overleden
Herman Pieter de Boer overleden
Hermine de Graaf overleden
Gerrit Krol overleden
Michel van der Plas overleden

Geen opmerkingen:

Een reactie posten